Şehir surlarının iç kısmında aynı zamanda aşağı şehrin kuzey girişi olan Kalekapıda, Tekirdağ Müze Müdürlüğünün 1992 yılında yaptığı kurtarma kazısı sonucunda Erken Bizans Dönemine ait mozaik tabanlı bazilikal bir yapı açığa çıkarılmıştır. Arkeolojik kazılar, buluntular ve Bizans sikkelerinin incelenmesi sonucunda bazilikanın M.S. 6. yüzyılda yapıldığı tespit edilmiştir. Ancak M.S. 7. yüzyılda Avar ve Bulgar saldırılarıyla ağır bir yangın sonucu yıkılmıştır. Yıkıldıktan sonra 1300 m²’lik alana sahip yapının büyük bir kısmının mezarlık, kalan küçük bir bölümünün ise M.S. 11. yüzyılda şapel olarak kullanıldığı anlaşılmaktadır. Bazilikanın yıkılmasından sonra yaklaşık 500 yıl mezarlık olarak kullanılan alanda kiremit mezarlar, taşlarla çevrili basit mezarlar ile sanduka mezarlara rastlanmıştır. Gömülerden ele geçirilen haç biçimli rölikerler, kolye parçaları, yüzük, bilezik, küpe ve sikke gibi mezar buluntuları bugün Tekirdağ Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir.
Bazilikanın ana mekanı mermer, yan nefler (koridor) ve narteksin (giriş bölümü) tabanı mozaik döşelidir. Mozaikteki tesseralar renkli olup, hayvan, bitkisel ve geometrik motiflerle bezelidir. Yangın tabakasından ele geçen fresk (duvar resmi) parçaları ile yıkılan bir duvarın üzerinde bulunan cam mozaiklerden binanın yan duvarlarının mozaik, tavanının ise fresklerle bezeli olduğu bilgisine varılmıştır.
İstanbul’da bulunan ve M.S. 453 yılında yapımına başlanan Patrik Studios Kilisesi (İmrahor Camii) ile birçok açıdan büyük benzerlikler göstermektedir.
Tekirdağ Müzesi’nde bulunan ve Marmaraereğli’sinden getirilmiş olan bir yazıtta; İmparator Maurice’nin (582-602) Herakleia’da Avarlar tarafından tahrip edilen Aziz Gylkeria Kilisesi’nin tamiri için para yardımında bulunduğu yazılıdır. Bahsedilen kilisenin Aziz Gylikeria Kilisesi olup olmadığı hakkında kanıt henüz bulunamamıştır.
İlçemizin turizmine büyük katkı sağlayacak olan Perinthos – Herakleia Bazilikası’na ilişkin Üst Örtü ve Çevre Düzenleme Projesi, Edirne Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından 04.09.2018 tarihinde onaylanmış olup projenin uygulaması için çalışmalar devam etmektedir.
KAYNAKÇA
M. Akif Işın, “M. Ereğlisi, Perinthos Bazilikası Kazısı 1993”, MKKS V, 27-37.
M. Hamdi Sayar, Perinthos-Herakleia (Marmara Ereğlisi) und Umgebung Geschichte, Testimonien, Griechische und Lateinische Inschriften, Wien.
N. Önder Öztürk, “Perinthos Bazilikası 2007 Yılı Kazısı”, MKKS XVII, 29-40.
Ş. Yeşil Erdek, “Perinthos-Herakleia Bazilikası Taban Döşemelerinin Konservasyonu”, Journal of Mosaic Research 7 , 61-75.
